Μπήκαμε στην περίοδο των χιονοπτώσεων και η ατζέντα του Σχεδίου Ξενοκράτης αλλάζει καθώς οι θερμοκρασίες πέφτουν αλλά οι κίνδυνοι και οι ευθύνες των αιρετών παραμένουν σε ψηλά επίπεδα
Στάδιο 1ο
: Προ-χειμερινή περίοδος.
Η περίοδος αυτή καλύπτει το χρονικό διάστημα από το τέλος της προηγούμενης χειμερινής περιόδου ως και ένα μήνα πριν την έναρξη της νέας.
Έκδοση διοικητικών πράξεων και κανονιστικών αποφάσεων προσδιορισμού αρμόδιων οργανικών μονάδων για την εκτέλεση έργων και δράσεων για την αντιμετώπιση χιονοπτώσεων και παγετού ανά οδικό άξονα, με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
Αποτίμηση του έργου του αποχιονισμού κατά την προηγούμενη χειμερινή περίοδο με συστηματική καταγραφή των προβλημάτων που προέκυψαν.
Προγραμματισμός πόρων και ανθρώπινου δυναμικού για την επόμενη χειμερινή περίοδο, βάσει νέας εμπειρίας και νέας αποτίμησης προηγουμένων ετών, με στόχο την βελτίωση του σχεδιασμού.
• Διατύπωση προτάσεων για την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων.
Προμήθεια και αποθήκευση υλικών (πχ αλάτι5, ψηφίδα, κτλ) βάσει των προβλεπόμενων αναγκών.
Συντήρηση εξοπλισμού και μηχανημάτων
Στάδιο 2ο : Περίοδος προετοιμασίας.
Η περίοδος αυτή καλύπτει το χρονικό διάστημα ενός μηνός πριν την έναρξη της νέας χειμερινής περιόδου.
Έκδοση σχεδίων για την εκτέλεση έργων και δράσεων για την αντιμετώπιση χιονοπτώσεων και παγετού βάσει των πιστώσεων που εγκρίθηκαν ή προβλέπεται να εγκριθούν.
Ολοκλήρωση διαδικασιών προγραμματισμένης μίσθωσης ιδιωτικών μέσων, όταν αυτό απαιτείται βάσει του αναθεωρημένου σχεδιασμού .
Ολοκλήρωση διαδικασιών πρόσληψης εποχιακού εργατοτεχνικού προσωπικού, όταν αυτό απαιτείται, για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών.
Κατανομή προσωπικού και ορισμός υπευθύνων για την οργάνωση και λειτουργία των προβλεπόμενων από το σχεδιασμό εγκαταστάσεων (εργοτάξια, αποθήκες άλατος, κλπ). Έλεγχος καλής λειτουργίας των μηχανημάτων και του εξοπλισμού και άμεση συντήρησή τους, αν αυτό απαιτείται και δεν έχει ήδη πραγματοποιηθεί.
Καθορισμός υπευθύνων ανά οδικό άξονα για τον αποχιονισμό και την αντιμετώπιση παγετού βάσει του αντίστοιχου σχεδιασμού. Ορισμός επικεφαλής συντονιστή και της έδρας του.
Προγραμματισμός βαρδιών και επιφυλακών του προσωπικού βάσει του αντίστοιχου σχεδιασμού.
Έκδοση οδηγιών από τον επικεφαλής συντονιστή για την υλοποίηση των δράσεων και την ασφάλεια του προσωπικού επέμβασης και μέσων, έτσι ώστε να μην δημιουργείται κίνδυνος ή ζημία, με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν εκδοθεί από την κεντρική διοίκηση.
Προτεραιοποίηση των οδικών αξόνων ως προς την επέμβαση σε περιπτώσεις αδυναμίας συνολικής αντιμετώπισης προβλημάτων λόγω εκτεταμένων χιονοπτώσεων και παγετού.
Διασφάλιση λειτουργίας του φορέα σε περιπτώσεις καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Συσκέψεις με άλλους επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς για την καλύτερη επικοινωνία και συντονισμό των επιχειρήσεων στην από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων από χιονοπτώσεις και παγετό.
Συμμετοχή του φορέα χειμερινής συντήρησης στα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των Περιφερειακών Ενοτήτων και Συντονιστικά Τοπικά Όργανα (ΣΤΟ) των Δήμων με θέμα το συντονισμό των υπηρεσιών της Περιφερειακής Ενότητας ή του Δήμου με άλλους φορείς που εμπλέκονται σε δράσεις αποχιονισμού στο οδικό δίκτυο της Περιφερειακής Ενότητας ή του Δήμου αντίστοιχα, με στόχο την αποφυγή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Στάδιο 3ο : Χειμερινή περίοδος
Η περίοδος αυτή καλύπτει το χρονικό διάστημα υλοποίησης του σχεδιασμού, σύμφωνα πάντα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες στα διάφορα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας
O σκοπός του Γενικού Σχεδίου με τη συνθηματική λέξη «Ξενοκράτης» είναι η διαμόρφωση ενός συστήματος αποτελεσματικής αντιμετώπισης καταστροφικών φαινομένων για την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Ο «Ξενοκράτης» συντάχθηκε από τη ΓΓΠΠ με την Υ.Α. 1299/2003 (ΦΕΚ 423 Β΄/10-4-2003) και αναθεωρήθηκε με συμπληρωματική Υ.Α. 3384/2006 (ΦΕΚ 776/28-6-06) με την οποία εγκρίθηκε το Ειδικό Σχέδιο «Διαχείριση Ανθρώπινων Απωλειών».
Παρά την υπαρκτή δομή του συστήματος δεν φαίνεται ο κρατικός μηχανισμός να ανταποκρίνεται επαρκώς και άμεσα στις αιφνίδιες καιρικές μεταβολές στην επικράτεια. Απαιτείται διαρκής εκσυγχρονισμός και ανανέωση του εξοπλισμού ώστε να εξασφαλίζεται η προάσπιση της ζωής των συμπολιτών μας.
Στο σχέδιο «Ξενοκράτης»:
• Καθορίζονται τα είδη των καταστροφών και οι αντίστοιχοι όροι πολιτικής προστασίας.
• Καθορίζονται ρόλοι και δίνονται κατευθύνσεις σχεδίασης σε Υπουργεία, Περιφέρειες, Ν.Α., Δήμους, Κοινότητες.
• Αποσαφηνίζεται ότι όλα τα σχέδια εγκρίνονται από τη ΓΓΠΠ.
Προσδιορίζονται:
• Εμπλεκόμενες υπηρεσίες & φορείς.
• Όργανα που διευθύνουν και συντονίζουν τις επιχειρησιακές δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα.
Παρέχονται ουσιώδη στοιχεία για την:
• Αξιολόγηση κινδύνων.
• Επισήμανση ευπαθών χώρων.
• Εκπόνηση ειδικών σχεδίων για κάθε κίνδυνο.
• Κατευθυντήριες γραμμές για τη:
• Χάραξη στρατηγικών και τακτικών.
• Ορθή οργάνωση και εξοπλισμό των υπηρεσιών και διαμόρφωση επιχειρησιακής φιλοσοφίας.
• Έγκαιρη κινητοποίηση, δραστηριοποίηση, διεύθυνση και συντονισμό του ανθρωπίνου δυναμικού και μέσων.
• Η δημιουργία δυνατοτήτων διοικητικής μέριμνας για την αντιμετώπιση προβλημάτων τόσο των επιχειρησιακών δυνάμεων, όσο και των πληγέντων πολιτών.
Προβλέπεται:
• Η δημιουργία συστήματος επικοινωνίας και ροής πληροφοριών μεταξύ όλων των εμπλεκομένων υπηρεσιών και παραγόντων στη διαχείριση των κρίσεων.
• Το εν λόγω σχέδιο αποτελεί ένα βασικό πλαίσιο σχεδιασμού, βάσει του οποίου ανατίθεται η κατάρτιση των ειδικών ανά κίνδυνο σχεδίων στα καθ’ ύλη αρμόδια υπουργεία. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία συγκρότησης ομάδων εργασίας στα υπουργεία, με πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, προκειμένου να αναβαθμίσουν τα ειδικά σχέδια ανά κίνδυνο.
Μέσα από τα ειδικά σχέδια που θα εκπονηθούν από τις ομάδες εργασίας, μπορεί να δοθούν ειδικότερες οδηγίες ή απαιτήσεις σχεδίασης προς τις Περιφέρειες και τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις για την εκ μέρους της σύνταξη σχεδίων.
Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας εκπόνησης και έγκρισης των ειδικών σχεδίων, ισχύουν όσα προβλέπονται από τα ήδη εγκεκριμένα σχέδια.
Σύμφωνα Ν.3013/2002 «Αναβάθμιση της Πολιτικής Προστασίας» και το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη «ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ»:
Καταστροφή νοείται κάθε ταχείας ή βραδείας εξέλιξης φυσικό φαινόμενο ή τεχνολογικό συμβάν στο χερσαίο, θαλάσσιο και εναέριο χώρο, το οποίο προκαλεί εκτεταμένες δυσμενείς επιπτώσεις στον άνθρωπο, καθώς και στο ανθρωπογενές ή φυσικό περιβάλλον.
Η ένταση της καταστροφής καθορίζεται από το μέγεθος των απωλειών ή ζημιών που αφορούν στη ζωή, στην υγεία και στην περιουσία των πολιτών, στα αγαθά, στις παραγωγικές πηγές και στις υποδομές.
Κίνδυνος νοείται η πιθανότητα εκδήλωσης ενός φυσικού φαινομένου ή τεχνολογικού συμβάντος ή και λοιπών καταστροφών σε συνδυασμό με την ένταση των καταστροφών, που μπορεί να προκληθούν στους πολίτες, στα αγαθά, στις πλουτοπαραγωγικές πηγές και στις υποδομές μιας περιοχής.
Γενική Καταστροφή νοείται η καταστροφή που εκτείνεται σε περισσότερες από τρεις περιφέρειες της χώρας.
Περιφερειακή καταστροφή μικρής έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας αρκεί το δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας της περιφέρειας.
Περιφερειακή καταστροφή μεγάλης έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται η διάθεση δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας και από άλλες περιφέρειες ή και από κεντρικές υπηρεσίες και φορείς.
Τοπική καταστροφή μικρής έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας αρκεί το δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας σε επίπεδο νομού.
Τοπική καταστροφή μεγάλης έντασης νοείται αυτή για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται η διάθεση δυναμικού και μέσων πολιτικής προστασίας και από άλλους νομούς, περιφέρειες ή και από κεντρικές υπηρεσίες και φορείς.
Κατάσταση κινητοποίησης πολιτικής προστασίας είναι η ενεργοποίηση και η κλιμάκωση της δράσης του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, για τους σκοπούς της πολιτικής προστασίας και ειδικότερα για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών από καταστροφές ή και για τον έλεγχο και περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεων, που σχετίζονται με τους αντίστοιχους κινδύνους.
Η κατάσταση κινητοποίησης πολιτικής προστασίας διακρίνεται σε:
• Κατάσταση ετοιμότητας πολιτικής προστασίας, λόγω τεκμηριωμένου κινδύνου, στην οποία περιλαμβάνεται η κλιμάκωση της ετοιμότητας του δυναμικού και των μέσων πολιτικής προστασίας, κατά την εξειδίκευση που γίνεται στο σχεδιασμό ετοιμότητας.
• Κατάσταση έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας στην οποία περιλαμβάνεται η κατάσταση, που σχετίζεται με συγκεκριμένη καταστροφή, για την αντιμετώπιση της οποίας απαιτείται:
• Ειδικός συντονισμός από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας του δυναμικού και των μέσων των υπηρεσιών και των φορέων, που αναλαμβάνουν δράση σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, και
• Κινητοποίηση δυναμικού και μέσων επιπλέον του διατιθεμένου υπό κανονικές συνθήκες.
Στο δυναμικό και στα μέσα Πολιτικής Προστασίας περιλαμβάνονται:
• Ειδικευμένα στελέχη πολιτικής προστασίας σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, στα οποία ανατίθεται η επίβλεψη εκπόνησης και εφαρμογής των σχεδίων, προγραμμάτων και μέτρων πολιτικής προστασίας, καθώς και ο συντονισμός των αναγκαίων ενεργειών.
• Το σύνολο των κρατικών υπηρεσιών, οι υπηρεσίες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των οργανισμών κοινής ωφέλειας, που είναι υπεύθυνες σε επιχειρησιακό επίπεδο για τις επί μέρους δράσεις πολιτικής προστασίας και κυρίως για την ετοιμότητα και την αντιμετώπιση των καταστροφών (όπως Πυροσβεστικό Σώμα, Λιμενικό Σώμα, Ελληνική Αστυνομία, Εθνικό Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, Ένοπλες Δυνάμεις, Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας, υπηρεσίες της Περιφέρειας, της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και των πρωτοβάθμιων Ο.Τ.Α., Δ.Ε.Η., Ο.Τ.Ε., Ε.Υ.Δ.Α.Π., Δ.Ε.Π.Α, Ε.Μ.Υ.).
• Οι εθελοντικές οργανώσεις πολιτικής προστασίας, καθώς και οι ειδικευμένοι εθελοντές πολιτικής προστασίας, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, που εντάσσονται στο σχεδιασμό της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και αναλαμβάνουν την υποστήριξη σχεδίων και δράσεων πρόληψης και αποκατάστασης, καθώς και δράσεις ετοιμότητας και αντιμετώπισης καταστροφών.
Η βασική ατζέντα του σχεδιασμού αντιμετώπισης χιονοπτώσεων αναπτύσσεται σε τρία στάδια:
Στάδιο 1ο
: Προ-χειμερινή περίοδος.
Η περίοδος αυτή καλύπτει το χρονικό διάστημα από το τέλος της προηγούμενης χειμερινής περιόδου ως και ένα μήνα πριν την έναρξη της νέας.
Έκδοση διοικητικών πράξεων και κανονιστικών αποφάσεων προσδιορισμού αρμόδιων οργανικών μονάδων για την εκτέλεση έργων και δράσεων για την αντιμετώπιση χιονοπτώσεων και παγετού ανά οδικό άξονα, με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
Αποτίμηση του έργου του αποχιονισμού κατά την προηγούμενη χειμερινή περίοδο με συστηματική καταγραφή των προβλημάτων που προέκυψαν.
Προγραμματισμός πόρων και ανθρώπινου δυναμικού για την επόμενη χειμερινή περίοδο, βάσει νέας εμπειρίας και νέας αποτίμησης προηγουμένων ετών, με στόχο την βελτίωση του σχεδιασμού.
• Διατύπωση προτάσεων για την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων.
Προμήθεια και αποθήκευση υλικών (πχ αλάτι5, ψηφίδα, κτλ) βάσει των προβλεπόμενων αναγκών.
Συντήρηση εξοπλισμού και μηχανημάτων
Στάδιο 2ο : Περίοδος προετοιμασίας.
Η περίοδος αυτή καλύπτει το χρονικό διάστημα ενός μηνός πριν την έναρξη της νέας χειμερινής περιόδου.
Έκδοση σχεδίων για την εκτέλεση έργων και δράσεων για την αντιμετώπιση χιονοπτώσεων και παγετού βάσει των πιστώσεων που εγκρίθηκαν ή προβλέπεται να εγκριθούν.
Ολοκλήρωση διαδικασιών προγραμματισμένης μίσθωσης ιδιωτικών μέσων, όταν αυτό απαιτείται βάσει του αναθεωρημένου σχεδιασμού .
Ολοκλήρωση διαδικασιών πρόσληψης εποχιακού εργατοτεχνικού προσωπικού, όταν αυτό απαιτείται, για κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών.
Κατανομή προσωπικού και ορισμός υπευθύνων για την οργάνωση και λειτουργία των προβλεπόμενων από το σχεδιασμό εγκαταστάσεων (εργοτάξια, αποθήκες άλατος, κλπ). Έλεγχος καλής λειτουργίας των μηχανημάτων και του εξοπλισμού και άμεση συντήρησή τους, αν αυτό απαιτείται και δεν έχει ήδη πραγματοποιηθεί.
Καθορισμός υπευθύνων ανά οδικό άξονα για τον αποχιονισμό και την αντιμετώπιση παγετού βάσει του αντίστοιχου σχεδιασμού. Ορισμός επικεφαλής συντονιστή και της έδρας του.
Προγραμματισμός βαρδιών και επιφυλακών του προσωπικού βάσει του αντίστοιχου σχεδιασμού.
Έκδοση οδηγιών από τον επικεφαλής συντονιστή για την υλοποίηση των δράσεων και την ασφάλεια του προσωπικού επέμβασης και μέσων, έτσι ώστε να μην δημιουργείται κίνδυνος ή ζημία, με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες που έχουν εκδοθεί από την κεντρική διοίκηση.
Προτεραιοποίηση των οδικών αξόνων ως προς την επέμβαση σε περιπτώσεις αδυναμίας συνολικής αντιμετώπισης προβλημάτων λόγω εκτεταμένων χιονοπτώσεων και παγετού.
Διασφάλιση λειτουργίας του φορέα σε περιπτώσεις καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.
Συσκέψεις με άλλους επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς για την καλύτερη επικοινωνία και συντονισμό των επιχειρήσεων στην από κοινού αντιμετώπιση προβλημάτων από χιονοπτώσεις και παγετό.
Συμμετοχή του φορέα χειμερινής συντήρησης στα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ) των Περιφερειακών Ενοτήτων και Συντονιστικά Τοπικά Όργανα (ΣΤΟ) των Δήμων με θέμα το συντονισμό των υπηρεσιών της Περιφερειακής Ενότητας ή του Δήμου με άλλους φορείς που εμπλέκονται σε δράσεις αποχιονισμού στο οδικό δίκτυο της Περιφερειακής Ενότητας ή του Δήμου αντίστοιχα, με στόχο την αποφυγή καταστάσεων έκτακτης ανάγκης.