Στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου συζητήθηκε η υπόθεση της καθαρίστριας η οποία προσλήφθηκε ως μόνιμη υπάλληλος της κατηγορίας ΥΕ στους Κρατικούς Παιδικούς και Βρεφονηπιακούς Σταθμούς, χωρίς να έχει στην πραγματικότητα το αναγκαίο για την πρόσληψη τυπικό προσόν του απολυτηρίου Δημοτικού. Η εν λόγω υπάλληλος είχε φοιτήσει μόνο μέχρι την Ε’ τάξη του Δημοτικού, είχε δε προσκομίσει πλαστό απολυτήριο δημοτικού προκειμένου να προσληφθεί.
Η απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Λάρισας, που εκδόθηκε επί της υπόθεσής της -και με την οποία αυτή καταδικάστηκε σε 10ετή κάθειρξη για το αδίκημα της απάτης με ζημιά για το Δημόσιο ανώτερη των 150.000 ευρώ- απασχόλησε έντονα την κοινή γνώμη, καθότι η επιβληθείσα ποινή θεωρήθηκε ιδιαίτερα σκληρή.
Την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, η οποία επιλήφθηκε της υπόθεσης κατόπιν παραπομπής από το Τμήμα, απασχόλησαν συγκεκριμένα νομικά ζητήματα και συγκεκριμένα:
(α) Η Ολομέλεια εξέτασε το ζήτημα σχετικά με το αν το αδίκημα της απάτης εν προκειμένω τελέστηκε μία φορά, όταν δηλαδή η υπάλληλος προσκόμισε το νοθευμένο δικαιολογητικό προκειμένου να προσληφθεί ή, αντίθετα, αν το αδίκημα τελούνταν κατ’ εξακολούθηση κάθε φορά που η υπάλληλος εισέπραττε τον μισθό της, χωρίς να ανακοινώνει στην υπηρεσία της ότι εργάζεται δυνάμει νοθευμένου δικαιολογητικού πρόσληψης. Σχετικά με αυτό το ζήτημα η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου θεώρησε ότι η απάτη τελείται άπαξ, και ότι δεν θεμελιώνονταν αυτοτελείς απάτες κάθε φορά που η υπάλληλος εισέπραττε την μισθοδοσία της, καθ’ όσον δεν προκαλείτο νέα χωριστή πλάνη κάθε φορά από νέα χωριστή απατηλή συμπεριφορά. Με απλά λόγια, το Δικαστήριο δέχθηκε ότι η συμπεριφορά της υπαλλήλου, η οποία οδήγησε στην εξαπάτηση του Δημοσίου τελέσθηκε μόνο μία φορά, όταν δηλαδή αυτή προσκόμισε το αναγκαίο για την πρόσληψή της δικαιολογητικό. Το γεγονός ότι η υπάλληλος έκτοτε παραλείπει να αναφέρει το γεγονός ότι έχει υποβάλει για την πρόσληψή της νοθευμένο δικαιολογητικό δεν συνιστά νέα απάτη, ασχέτως αν η υπάλληλος συνεχίζει να αποκομίζει τα οφέλη της αρχικώς απατηλής συμπεριφοράς της, δηλαδή κατά κύριο λόγο τη μισθοδοσία της. Η συγκεκριμένη κρίση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου σχετικά με το αν το αδίκημα τελέστηκε άπαξ ή συνεχίζει να τελείται έχει μεγάλη σημασία αναφορικά με το χρόνο τέλεσης του αδικήματος και συνακόλουθα με το αν αυτό έχει υποπέσει σε παραγραφή ή όχι.
(β) Εξάλλου την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου απασχόλησε και το ζήτημα σχετικά με το αν προκύπτει βλάβη του ΝΠΔΔ ή του Δημοσίου σε περίπτωση που ο δράστης έχει τα απαιτούμενα ουσιαστικά προσόντα και δύναται να προσφέρει την εργασία για την οποία προσλήφθηκε. Εν προκειμένω η υπάλληλος προσλήφθηκε ως καθαρίστρια και θεωρήθηκε ότι είχε τα ουσιαστικά προσόντα για να προσφέρει τη συγκεκριμένη εργασία, παρά το γεγονός ότι δεν είχε τα τυπικά προσόντα, καθόσον της έλειπε ο τίτλος σπουδών, δηλαδή το απολυτήριο Δημοτικού. Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν επέρχεται βλάβη του Δημοσίου στην περίπτωση που η ζημία του Δημοσίου από την καταβολή αποδοχών σε πρόσωπο που προσλήφθηκε δυνάμει νοθευμένου δικαιολογητικού ισοσταθμίζεται από την παροχή της εργασίας, εκτός, βέβαια, αν το Δημόσιο απέβλεψε στις ιδιαίτερες ικανότητες, γνώσεις και προσόντα του προσλαμβανόμενου και το πλαστό πτυχίο παραπέμπει σε κάποια ιδιαίτερη γνώση ή δεξιότητα, ενώ η παροχή της εργασίας απαιτεί κάποια ιδιαίτερη γνώση ή δεξιότητα. Συμπέρανε περαιτέρω το Δικαστήριο ότι στην περίπτωση της καθαρίστριας δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο καθόσον το Δημόσιο δεν προσέβλεψε σε κάποια ιδιαίτερη δεξιότητα αποδεικνυόμενη από το νοθευμένο δικαιολογητικό.
Οι κρίσεις επί των δύο αυτών ζητημάτων, για τις οποίες υπήρξε και μειοψηφία, είναι ιδιαίτερα σημαντικές για τη μελλοντική αντιμετώπιση από τα Δικαστήρια των υποθέσεων που έχουν να κάνουν με πλαστά πτυχία, καθότι υπεισέρχονται σε θέματα όπως αυτό του χρόνου τέλεσης, αλλά και της ζημίας του Δημοσίου, τα οποία είναι κρίσιμα για την τελικά διάγνωση του αν κάποιος που προσλαμβάνεται στο Δημόσιο με πλαστό πτυχίο τελεί ή όχι το αδίκημα της απάτης.
* Δικηγορικό Γραφείο «Λάμπρος Σ. Ντουματσάς & Συνεργάτες», Πανεπιστημίου 42, 106 79 Αθήνα, Τηλ. 210 3631640, 210 3641468