Ένα από τα ζητήματα που έχει απασχολήσει κατά καιρούς την Ελληνική δικαιοσύνη είναι αυτό της απόλυσης συνδικαλιστικών στελεχών. Δεν είναι λίγες οι δικαστικές αποφάσεις που έχουν δικαιώσει απολυμένα συνδικαλιστικά στελέχη, τα οποία προσέφυγαν στη Δικαιοσύνη, χαρακτηρίζοντας ως καταχρηστικές και επομένως άκυρες τις καταγγελίες των συμβάσεων εργασίας τους από τους εργοδότες τους.
Το γενικότερο νομικό πλαίσιο της καταγγελίας σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου ορίζει ότι πρόκειται για μία μονομερή αναιτιώδη δικαιοπραξία, η οποία αποτελεί δικαίωμα του εργοδότη και του εργαζομένου. Η άσκηση, όμως, του δικαιώματος αυτού δεν είναι απεριόριστη. Υπόκειται στους περιορισμούς του άρθρου 281 ΑΚ, δηλαδή της μη προφανούς υπέρβασης των ορίων που επιβάλλει η καλή πίστη ή τα χρηστά ήθη ή ο κοινωνικός ή οικονομικός σκοπός του δικαιώματος. Ειδικότερα δε, στο άρθρο 14 § 4 του Ν. 1264/1982 ορίζεται ευθέως ότι είναι άκυρη η καταγγελία της σχέσης εργασίας για νόμιμη συνδικαλιστική δράση, στην οποία περιλαμβάνεται και η συμμετοχή σε νόμιμη απεργία και γενικότερα κάθε δραστηριότητα που αποσκοπεί στη διαφύλαξη και προαγωγή των εργασιακών, οικονομικών, ασφαλιστικών, κοινωνικών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Συνεπώς, οι εργοδότες έχοντας υπόψη τους το ως άνω νομικό πλαίσιο καταγγέλλουν τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων - συνδικαλιστών προφασιζόμενοι έτερους λόγους απόλυσης, πλην της νομίμου συνδικαλιστικής δράσης. Ως εκ τούτου, στόχος των απολυμένων συνδικαλιστικών στελεχών, προκειμένου να χαρακτηριστεί μία καταγγελία σύμβασης εργασίας ως άκυρη, είναι να αποδειχθεί ενώπιον του δικαστηρίου ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του προβαλλόμενου λόγου καταγγελίας της σύμβασης με τον πραγματικού λόγο που οδήγησε τον εργοδότη σ’ αυτήν, ήτοι τα αισθήματα εμπάθειας και εκδίκησης εξαιτίας της συνδικαλιστικής δράσης του εργαζόμενου, έτσι ώστε η καταγγελία της σύμβασης εργασίας του να εμπίπτει στην έννοια της καταχρηστικής άσκησης του εργοδοτικού δικαιώματος (ΑΠ 656/2018).
Βεβαίως αυτό δεν σημαίνει ότι τα συνδικαλιστικά στελέχη μένουν στο απυρόβλητο, καθώς στο άρθρο 14 § 10 του ίδιου νόμου απαριθμούνται και λόγοι για τους οποίους, κατ’ εξαίρεση, επιτρέπεται η καταγγελία της σχέσης εργασίας των προστατευόμενων συνδικαλιστικών στελεχών. Παρά τη διαπιστωμένη ύπαρξη ενός εκ των λόγων της κατ’ εξαίρεσης απόλυσης συνδικαλιστικών στελεχών, ο εργαζόμενος δεν χάνει το δικαίωμα του να υποστηρίξει ότι η άσκηση εκ μέρους του εργοδότη του δικαιώματος καταγγελίας είναι καταχρηστική. Ωστόσο, στο πρόσφατο παρελθόν, η υπ’ αριθμ. 226/2019 απόφαση του Αρείου Πάγου έκρινε νόμιμη την καταγγελία σύμβασης εργαζομένου – συνδικαλιστή, που είχε προβεί σε εξαπάτηση του εργοδότη - κατά τη σύναψη της σύμβασης - με τη χρήση ψεύτικων πιστοποιητικών, προκειμένου το συνδικαλιστικό στέλεχος να προσληφθεί.
Ο εργαζόμενος - συνδικαλιστής δύναται να προσφύγει στα δικαστήρια και να ζητήσει την αναγνώρισης ακυρότητας της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του, καθώς και την καταβολή μισθών υπερημερίας από τον εργοδότη που δεν αποδέχθηκε τις προσφερόμενες υπηρεσίες του. Η σχετική αγωγή ασκείται σε διάστημα τριών μηνών από την κοινοποίηση του εγγράφου της απόλυσης, άλλως το δικαίωμα του εργαζομένου παραγράφεται και η αγωγή απορρίπτεται.
* Δικηγορικό Γραφείο «ΝΤΟΥΜΑΤΣΑΣ | ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ & Συνεργάτες», Πανεπιστημίου 42, Τ.Κ. 106 79 Αθήνα, Τηλ. 210 3631640, 210 3641468, email: contact@nglawservices.gr, website: www.nglawservices.gr