Η πανδημία έχει επηρεάσει όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και οι εργαζόμενοι που βρίσκονται κοντά στη σύνταξη έχουν έναν επιπλέον λόγο να προβληματίζονται και να σκέπτονται τι τους συμφέρει περισσότερο να κάνουν: πόσο να παραμείνουν ακόμα στη δουλειά, πότε είναι προτιμότερο να αποχωρήσουν, με ποιες προϋποθέσεις και πόση σύνταξη θα βγάλουν.
Αυτά είναι τα ερωτήματα που τους απασχολούν μέσα σε ένα νέο εργασιακό περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ελαστικά ωράρια, εργασία εξ αποστάσεως κ.λπ.Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι είναι ότι από το επόμενο έτος έρχονται αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης επί τα χείρω, όχι προφανώς με κάποια καινούργια ρύθμιση, αλλά με βάση τον ασφαλιστικό νόμο που ισχύει. Το 2021 είναι στην πραγματικότητα ένα μεταβατικό έτος όσον αφορά τουλάχιστον τα όρια ηλικίας για σύνταξη και αυτό σημαίνει ότι οι ασφαλισμένοι μπορούν να το εκμεταλλευτούν, εφόσον επιλέξουν την έξοδο, με όσο γίνεται πιο ευνοϊκές προϋποθέσεις.
Συνεπώς, αυτό που μπορούν να κάνουν οι ασφαλισμένοι μέσα στους τέσσερις μήνες που μένουν πριν από τις αλλαγές του 2022 είναι να σπεύσουν και να εξαγοράσουν πλασματικά έτη ασφάλισης, προκειμένου να συμπληρώσουν τα συντάξιμα χρόνια που τους λείπουν και αν έχουν ήδη πιάσει το παλαιό όριο ηλικίας που θα έπαιρναν σύνταξη ως το τέλος του 2021, δεν θα κινδυνεύσουν από τις αυξήσεις στα όρια ηλικίας του επόμενου έτους. Με απλά λόγια, θα κατοχυρώσουν το δικαίωμα εξόδου του χρόνου με τα σημερινά όρια.
Ο χρηστικός οδηγός του «Ασφάλιση και Συντάξεις» και του Eleftherostypos.gr, είναι, όπως πάντα, πολύ βοηθητικός και κατατοπιστικός.
Τα νέα όρια ηλικίας και οι νέες συντάξεις [πίνακες & παραδείγματα]
Αύξηση ορίων ηλικίας που φτάνει ως και τα 7 χρόνια, από τα 55 στα 62, θα έχουν από 1ης/1/2022 οι παλαιοί ασφαλισμένοι που δεν θα προλάβουν να κατοχυρώσουν δικαιώματα συνταξιοδότησης με όριο ηλικίας κάτω των 62 ή των 67 ετών.
Το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» δημοσιεύει σήμερα τον οδηγό με τα νέα όρια ηλικίας του 2022, τις διεξόδους που μπορούν να αξιοποιήσουν οι ασφαλισμένοι για να γλιτώσουν τις αλλαγές και τα αυξημένα ποσά σύνταξης που θα πάρουν όσοι προβούν σε αιτήσεις συνταξιοδότησης.
Οι αλλαγές του 2022 αφορούν όσους ασφαλίστηκαν πριν από το 1993, μια που για τους νέους ασφαλισμένους από 1ης/1/1993 και μετά, τα όρια ηλικίας είναι 67 ή 62 με 40 έτη για πλήρη σύνταξη και 62 για μειωμένη.
Το 2022 όμως εξισώνονται τα όρια ηλικίας των παλαιών με αυτά των νέων ασφαλισμένων.
Οι παλαιοί ασφαλισμένοι είχαν σταδιακά αυξανόμενα όρια ηλικίας από τις 19 Αυγούστου του 2015 ως και το 2021, με την προϋπόθεση ότι στο διάστημα αυτό θα έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας αλλά και το χρόνο ασφάλισης που προέβλεπαν για τη συνταξιοδότησή τους οι διατάξεις που ήταν σε ισχύ ως και τις 18 Αυγούστου του 2015.
Με αυτές τις προϋποθέσεις γλιτώνουν την απότομη αύξηση στα όρια ηλικίας του 2022.
Για παράδειγμα:
- Ασφαλισμένος στο Δημόσιο με 35ετία το 2021 και ηλικία 58 θα πάρει σύνταξη στα 61,5. Αν όμως έχει μόνον την 35ετία και το 2022 πιάνει τα 58, τότε θα πάει για σύνταξη στα 62 και θα πρέπει να έχει 40 χρόνια. Στην περίπτωση αυτή φορτώνεται 5 χρόνια επάνω στα έτη ασφάλισης και έμμεσα έχει αύξηση του ορίου ηλικίας, θα πάρει σύνταξη στα 63 που θα έχει τα 40 έτη.
- Ασφαλισμένος στο Δημόσιο μετά την 1η/1/1983 που συμπληρώνει 25ετία ως το 2010 έχει τη δυνατότητα να αποχωρήσει με 37ετία, αρκεί να έχει συμπληρωμένο και το 55ο έτος της ηλικίας του. Αν έχει την 37ετία το 2021 και τα 55 το 2022, ή έχει τα 55 ως το 2021 και πιάνει την 37ετία το 2022, τότε οδηγείται στα 62 και θα πρέπει να έχει 40 έτη αντί 37. Στην περίπτωση αυτή (που δεν είναι πάντως ο κανόνας) έχουμε αύξηση ορίου ηλικίας κατά 7 χρόνια (από τα 55 στα 62 και αύξηση ετών ασφάλισης κατά 3 χρόνια, από τα 37 στα 40).
Αυτό που μπορούν να κάνουν οι ασφαλισμένοι μέσα στους 4 μήνες που τους μένουν πριν από τις αλλαγές του 2022 είναι να σπεύσουν και να εξαγοράσουν πλασματικούς χρόνους ώστε να συμπληρώσουν τα συντάξιμα χρόνια που τους λείπουν και αν έχουν ήδη πιάσει το παλιό όριο ηλικίας που θα έπαιρναν σύνταξη ως το τέλος του 2021, δεν θα κινδυνέψουν από τις αυξήσεις στα όρια ηλικίας το 2022.
Οι αλλαγές στα όρια ηλικίας των δημοσίων υπαλλήλων
Τα όρια ηλικίας των ασφαλισμένων στο Δημόσιο καθορίζονται από το πότε προσλήφθηκαν (ΦΕΚ διορισμού) και από το πότε έχουν την 25ετία:
Με τις ισχύουσες διατάξεις και τις αλλαγές που έρχονται το 2022 τα όρια ηλικίας για 7 κατηγορίες διαμορφώνονται ως εξής:
- Ανδρες υπάλληλοι πριν ή μετά το 1983 με 25ετία ως το 2010 παίρνουν μειωμένη σύνταξη με όριο ηλικίας το 62ο έτος.
- Γυναίκες με πρόσληψη πριν ή μετά το 1983 με 25ετία ως το 2010 παίρνουν μειωμένη σύνταξη με όριο ηλικίας το 55ο έτος.
- Ανδρες και γυναίκες με πρόσληψη μετά το 1983 που συμπληρώνουν την 25ετία το 2011 παίρνουν μειωμένη σύνταξη με όριο ηλικίας το 56ο έτος.
- Ανδρες και γυναίκες με πρόσληψη μετά το 1983 που συμπληρώνουν την 25ετία το 2012 παίρνουν μειωμένη σύνταξη με όριο ηλικίας το 58ο έτος.
- Γονείς που συμπληρώνουν 25ετία τα έτη 2011 ή 2012 και έχουν ανήλικο τέκνο ως το 2012, ή το απέκτησαν και μετά το 2013, βγαίνουν με πλήρη σύνταξη με τα όρια ηλικίας που ισχύουν όταν κλείσουν το 52ο ή το 55ο έτος αντίστοιχα. Αν τα 52 ή τα 55 συμπληρωθούν μετά την 1η/1/2022, παίρνουν πλήρη στα 67 ή μειωμένη στα 56-58, εκτός αν συμπληρώσουν 40ετία, οπότε αποχωρούν στα 62.
- Υπάλληλοι που προσλήφθηκαν μετά το 1983 με 25ετία ως το 2010 και 35ετία με το 58ο έτος συμπληρωμένο το 2021 παίρνουν σύνταξη με όριο ηλικίας το 61o έτος και 6 μήνες. Από το 2022 πάνε στα 62 με 40ετία αν τα 35 ή τα 58 συμπληρωθούν από 1ης/1/2022.
- Υπάλληλοι που προσλήφθηκαν μετά το 1983, αλλά είχαν και ΙΚΑ πριν από το 1983, και συμπλήρωσαν την 25ετία ως το 2010 και την 37ετία ως το 2021 παίρνουν σύνταξη στα 61,2. Από το 2022 πάνε στα 62 με 40ετία αν τα 37 ή τα 55 έτη συμπληρωθούν από 1ης/1/2022.
Τα όρια ηλικίας για σύνταξη από το Δημόσιο
Ποιοι προλαβαίνουν να «κλειδώσουν» σύνταξη πριν από τα 67 και τι παίρνουν [αναλυτικοί πίνακες]
Σύνταξη πριν από τα 67 προλαβαίνουν να κατοχυρώσουν οι παλαιοί ασφαλισμένοι του ΙΚΑ και των Ειδικών Ταμείων (ΔΕΚΟ, τραπεζών Τύπου), ενώ μεγάλη προσοχή χρειάζεται σε όσους έχουν ένσημα πριν από το 1983, καθώς πρέπει να συμπληρώσουν 35ετία ως το τέλος του 2021, γιατί από το 2022 θα αποχωρούν είτε με 40ετία στα 62 είτε με μειωμένη, ακόμη και αν έχουν 35ετία!
Οι παλαιοί ασφαλισμένοι στα εν λόγω Ταμεία είχαν σταδιακά αυξανόμενα όρια ηλικίας από τις 19 Αυγούστου του 2015 ως και το 2021. Η περίοδος αυτή ονομάστηκε μεταβατική με τον τελευταίο νόμο για τα όρια ηλικίας (τον 4336 του 2015) και έδωσε τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους πριν από το 1993 να μην αυξηθούν απότομα από το 2015 τα παλιά τους όρια ηλικίας για σύνταξη στα 67 και στα 62 με 40 χρόνια, αλλά να γίνει σταδιακά.
Η μεταβατική περίοδος λήγει στο τέλος του 2021 και τα όρια ηλικίας αλλάζουν από το 2022, πλην όσων έχουν κατοχυρωμένα δικαιώματα, που σημαίνει να έχουν πιάσει το παλιό όριο ηλικίας ή/και τα έτη ασφάλισης ως το 2021 για να αποφύγουν μια απότομη αύξηση των ορίων ηλικίας από το 2022.
Οι αλλαγές που έρχονται για τους παλαιούς ως 1992 ασφαλισμένους φαίνονται σε δύο παραδείγματα:
- Ασφαλισμένη στο ΙΚΑ πριν από το 1993, που είχε 5.500 ημέρες ασφάλισης ως το 2012 με ανήλικο παιδί και έκλεισε τα 55 το 2018, θα πάρει πλήρη σύνταξη στα 61 αν τα 5.500 ένσημα και το ανήλικο υπήρχαν το 2010. Αν έκλεισε τα 55 το 2020 θα πάρει πλήρη στα 64, ενώ αν τα κλείσει το 2022 θα βγει στα 67.
- Παλιός ασφαλισμένος -με ένσημα και πριν από το 1983- και με ασφάλιση πριν ή μετά το 1983 σε Εδικό Ταμείο (ΔΕΚΟ, τραπεζών ή Τύπου) θα έπαιρνε σύνταξη χωρίς όριο ηλικίας, αρκεί να είχε 35ετία μέχρι τον Αύγουστο του 2015. Μετά τις 19/8/2015 για την 35ετία των πιο παλαιών ασφαλισμένων θεσπίστηκε ως βάση προσδιορισμού της ηλικίας συνταξιοδότησης το 58ο έτος, χωρίς όμως να συνδυαστεί με διπλή προϋπόθεση, δηλαδή με την 35ετία να έχουν και το 58ο έτος. Ενας ασφαλισμένος αυτής της κατηγορίας που συμπλήρωσε την 35ετία το 2020 θα πάρει σύνταξη με το όρο ηλικίας που ισχύει για το 58ο έτος, χωρίς κατ’ ανάγκη να είναι ο ίδιος 58 ετών το 2020. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν κλείσει τα 58 το 2022 (που ο νόμος πάει τη σύνταξη στα 62 με 40 έτη) αυτός θα συνταξιοδοτηθεί με το όριο ηλικίας που κατοχύρωσε με την 35ετία το 2020, δηλαδή θα βγει στα 61. Αν όμως η 35ετία συμπληρωθεί το 2022, τότε θα βγει στα 62 με 40ετία. Και αν δεν μπορεί να πιάσει την 40ετία, θα αναγκαστεί να πάρει πλήρη σύνταξη στα 67 με 35ετία.
Κατοχύρωση ορίου ηλικίας ως το τέλος του 2021
Η κατοχύρωση για άλλους προϋποθέτει να έχουν έναν συγκεκριμένο αριθμό ενσήμων ή ετών ασφάλισης ως το 2012 και για άλλους να έχουν τον συνολικό χρόνο ασφάλισης για σύνταξη και μετά το 2012 μαζί με την παλιά ηλικία συνταξιοδότησης.
Η κατοχύρωση ορίου ηλικίας επιτυγχάνεται κατά κανόνα με την εξαγορά πλασματικού χρόνου, ώστε ο ασφαλισμένος να έχει τον απαιτούμενο χρόνο για να συνταξιοδοτηθεί ως το 2021, έχοντας όμως πιάσει και την ηλικία (για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη).
ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι αιτήσεις για αναγνωρίσεις πλασματικού χρόνου θα πρέπει να γίνουν ως το τέλος του 2021, γιατί μπορεί από το 2022 να τεθούν περιορισμοί και να κλείσουν όλα τα «παράθυρα» για σύνταξη πριν από τα 67.
Ποιοι προλαβαίνουν την έξοδο πριν από τα 67 και τα 62 από ΙΚΑ-Ειδικά Ταμεία
Οι κατηγορίες ασφαλισμένων με ένσημα πριν από το 1993 σε ΙΚΑ και Ειδικά Ταμεία που μπορούν να κατοχυρώσουν ηλικίες συνταξιοδότησης κάτω των 67 και κάτω των 62 ετών για πλήρη ή μειωμένη σύνταξη είναι:
- Μητέρες που ασφαλίστηκαν πριν από το 1993 στο ΙΚΑ και συμπλήρωσαν ως το 2012 τις 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο παιδί. Το όριο ηλικίας καθορίζεται στο έτος που συμπληρώνουν την παλιά ηλικία που θα έπαιρναν σύνταξη. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη ΙΚΑ με ανήλικο και 5.500 ένσημα το 2010 που κλείνει τα 55 το 2021 θα πάρει πλήρη στα 65,6, ενώ μπορεί να αποχωρήσει με μειωμένη στα 56,9.
- Ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ που συμπληρώνουν με πραγματικό ή πλασματικό χρόνο, ή και με διαδοχική ασφάλιση, την 35ετία (10.500 ένσημα) ως το 2012. Για παράδειγμα, με 10.500 ένσημα το 2011 κατοχυρώνουν το 58ο έτος. Οσοι τα έκλεισαν το 2018 θα πάρουν σύνταξη στα 60. Οσοι όμως κλείνουν τα 58 ή τα 59 μετά το 2022 θα πάρουν σύνταξη στα 62 χωρίς να ζητηθούν περισσότερα ένσημα. Προσοχή: Στα 62 με 12.000 ένσημα (40 χρόνια) βγαίνουν και όσοι συμπληρώνουν τα 10.500 ένσημα μετά την 1η/1/2013.
- Μητέρες ασφαλισμένες σε Ταμεία ΔΕΚΟ-τραπεζών πριν από το 1993 που είχαν ανήλικο τέκνο και 25ετία ως το 2012. Με τις προϋποθέσεις αυτές κατοχυρώνουν τις ηλικίες των 50, 52 και 55 ετών για πλήρη σύνταξη, αλλά από 19/8/2015 και μετά αποχωρούν με τα νέα όρια συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη με 25ετία το 2011 και ανήλικο που έκλεισε τα 52 το 2017 βγαίνει στα 58,5 με πλήρη σύνταξη.
- Ανδρες – γυναίκες με ένσημα πριν από το 1983 σε Ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ-τραπεζών-Τύπου) βγαίνουν με το όριο ηλικίας που ισχύει για την ηλικία των 58 ετών κατά τη χρονιά που συμπληρώνουν 35ετία. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος με 35ετία το 2021 θα βγει στα 61,6, ενώ αν εξαγοράσει δύο έτη στρατιωτικής θητείας και έχει την 35ετία το 2019 αποχωρεί στα 60,6.
Πώς τα 62 για μειωμένη σύνταξη μπορεί να γίνουν 67
Οι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ παίρνουν μειωμένη σύνταξη στα 62 εφόσον έχουν 100 ένσημα ανά έτος τα τελευταία 5 χρόνια (πλην μητέρων). Αν λείπουν τα 100 ένσημα για ένα από τα πέντε έτη, τότε η έξοδος στα 62 χάνεται!
Για παράδειγμα, ασφαλισμένη στο ΙΚΑ με ηλικία 62 ετών το 2021, για να πάρει μειωμένη θα πρέπει στα έτη 2021, 2020, 2019, 2018 και 2017 να έχει 100 ένσημα κάθε χρόνο. Αν της λείπει το 2019, τότε θα πρέπει να συμπληρώσει μια νέα συνεχόμενη 5ετία (από 2020 ως 2024) με 100 ένσημα ανά έτος που θα είναι 66 ετών, οπότε τη συμφέρει να περιμένει τα 67 για πλήρη σύνταξη.
Τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης από το ΙΚΑ
Συντάξεις-Πλασματικά έτη: Πώς θα αποφύγουν τη σύνταξη στα 67 ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι [πίνακες]
Σύνταξη στο 67ο έτος, αν δεν έχουν τα 40 έτη ασφάλισης για να αποχωρήσουν στα 62, φέρνουν οι αλλαγές του 2022 στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολουμένων που ασφαλίστηκαν σε ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ.
Οι ελεύθεροι επαγγελματίες (άνδρες – γυναίκες ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ) και οι άνδρες ασφαλισμένοι ως αυτοαπασχολούμενοι στο ΕΤΑΑ έχουν τη δυνατότητα, μέσω εξαγορών, είτε για να «κλειδώσουν» την 35ετία ως το 2012 που τους επιτρέπει να συνταξιοδοτηθούν μεταξύ 60 και 62 ετών, είτε, στην περίπτωση που η 35ετία συμπληρώνεται μετά το 2013, να προσθέσουν πλασματικά έτη για να κλείσουν 40ετία και να αποχωρήσουν στα 62.
Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση θα βγουν στα 67 και αν είναι παλαιοί ασφαλισμένοι, πριν το 1993 όπως οι περισσότεροι, τα 67 είναι η μοναδική επιλογή χωρίς δικαίωμα σε μειωμένη σύνταξη με το 62ο έτος της ηλικίας τους. Η μειωμένη καθιερώθηκε και ισχύει για τα Ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ για τους νέους από 1ης/1/1993 και μετά ασφαλισμένους.
Για την 35ετία αναγνωρίζονται ως 5 έτη για να συμπληρωθεί στα έτη 2011 και 2012, προκειμένου οι ασφαλισμένοι να κατοχυρώσουν την έξοδο με ηλικίας από 60 ως 62 ετών. Αν όμως τα έτη ως το 2012 είναι λιγότερα και τα 5 πλασματικά δεν επαρκούν για να γίνουν 35, τότε οι ασφαλισμένοι οδηγούνται για σύνταξη στα 62 αλλά με 40 έτη. Σε κάθε περίπτωση όμως, ακόμη και της 40ετίας, καλό είναι οι αιτήσεις για εξαγορές να γίνουν ως το τέλος του 2021, γιατί είναι ενδεχόμενο από το 2022 οι προϋποθέσεις αναγνώρισης πλασματικών ετών να γίνουν πιο αυστηρές.
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος που έχει 31 έτη ως το 2012 μπορεί να αναγνωρίσει άλλα 4 και να κατοχυρώσει τα 35 έτη και το όριο ηλικίας των 60 ετών. Αν έχει κλείσει τα 60 από το 2018, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με το νέο όριο ηλικίας που είναι το 61ο αλλά κατά τη συνταξιοδότηση θα πρέπει να έχει συνολικό χρόνο 37 έτη. Αν δεν έχει 4 χρόνια για να φτιάξει 35ετία το 2012, τότε κινδυνεύει να βγει στα 67 εφόσον δεν καταφέρει να συμπληρώσει 40ετία.
Οι γυναίκες ασφαλισμένες στο ΕΤΑΑ χρειάζονται και αυτές την 35ετία ως κατοχύρωση ως το 2012 για να αποφύγουν τα 62 και τα 67. Τα όρια ηλικίας που κατοχυρώνουν αν έχουν 35ετία ως το 2012 είναι τα 58 και τα 59 και αν τα κλείσουν ως το 2021 θα συνταξιοδοτηθούν πριν τα 62, χωρίς 40ετία. Αν όμως η 35ετία συμπληρώνεται μετά το 2013, ή αν την έχουν ως το 2012, αλλά συμπληρώνον τα 58 ή 59 μετά το 2022, τότε συνταξιοδοτούνται στα 62 και θα πρέπει να έχουν 40 χρόνια ασφάλισης. Αν δεν έχουν 40ετία, η έξοδος είναι στα 67.
Οι γυναίκες που μέχρι 31/12/2010 συμπλήρωσαν 25ετία σε ΤΣΜΕΔΕ και Ταμείο Νομικών και 21,6 έτη στο ΤΣΑΥ, βγαίνουν στη σύνταξη με το όριο ηλικίας που θα ισχύει αφού κλείσουν το 60ό έτος της ηλικίας τους. Για παράδειγμα, με ηλικία 60 το 2021 το όριο πάει στα 66,3 και στα 67 από το 2022 εφόσον δεν έχουν προϋποθέσεις για σύνταξη στα 62 με 40ετία.
Ειδικό καθεστώς προβλέπεται για μητέρες που ασφαλίστηκαν πριν το 1993 στο Ταμείο Νομικών και είχαν ανήλικο τέκνο ως το 2012. Η έξοδος είναι ευνοϊκότερη καθώς απαιτούνται 21,6, 22 και 22,6 έτη ασφάλισης ως το 2012 για να κατοχυρώσουν ηλικίες 50, 55 και 58 ετών και έτσι να αποφύγουν τα 67 από 1ης/1/2022.
Τα όρια ηλικίας για σύνταξη από ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ (για τους άνδρες)