Ο νόμος δίνει την δυνατότητα στον Διευθυντή της οικείας Δ.Ο.Υ. να επιβάλει κατάσχεση κινητών πραγμάτων στα χέρια τρίτου, για την ικανοποίηση απαιτήσεων του Δημοσίου. Τι σημαίνει κατάσχεση στα χέρια τρίτου;
Είναι πολύ συνηθισμένο στην καθημερινή ζωή ένα κινητό πράγμα ιδιοκτησίας κάποιου προσώπου, να βρίσκεται εμπιστευμένο σε κάποιον άλλο πρόσωπο.
Το πρόσωπο αυτό ονομάζεται «τρίτος». Σε αυτές τις περιπτώσεις ο τρίτος δεν είναι κύριος, δηλαδή δεν έχει στην ιδιοκτησία του το κινητό πράγμα, αλλά απλώς φυλάσσει ή κάνει προσωρινή χρήση αυτού. Επίσης συνηθισμένη είναι και η περίπτωση που κάποιος τρίτος έχει υποχρέωση να αποδώσει χρήματα σε κάποιον οφειλέτη του Δημοσίου ή του ΕΦΚΑ για κάποια αιτία, όπως π.χ. ο εργοδότης, ο οποίος οφείλει να αποδώσει στον εργαζόμενο τον μισθό του.
Το πρόσωπο αυτό ονομάζεται «τρίτος». Σε αυτές τις περιπτώσεις ο τρίτος δεν είναι κύριος, δηλαδή δεν έχει στην ιδιοκτησία του το κινητό πράγμα, αλλά απλώς φυλάσσει ή κάνει προσωρινή χρήση αυτού. Επίσης συνηθισμένη είναι και η περίπτωση που κάποιος τρίτος έχει υποχρέωση να αποδώσει χρήματα σε κάποιον οφειλέτη του Δημοσίου ή του ΕΦΚΑ για κάποια αιτία, όπως π.χ. ο εργοδότης, ο οποίος οφείλει να αποδώσει στον εργαζόμενο τον μισθό του.
Ο κύριος του κινητού πράγματος διατηρεί την κυριότητα του καθ’ όλη τη διάρκεια κατά την οποία το πράγμα βρίσκεται στα χέρια του τρίτου. Αν τώρα ο κύριος του πράγματος έχει ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο ή τον ΕΦΚΑ, τα οποία δεν καταβάλει, ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στο Δημόσιο και τον ΕΦΚΑ να απαιτήσει την απόδοση από τον τρίτο του κινητού πράγματος προς εξόφληση των απαιτήσεων του οφειλέτη.
Μία συνηθισμένη πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας κατάσχεσης εις χείρας τρίτων είναι η κατάσχεση εις χείρας του εργοδότη, ειδικά όταν εργοδότης είναι κάποιος φορέας του στενού ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Στην περίπτωση αυτή το Ελληνικό Δημόσιο ή ο ΕΦΚΑ ζητούν από τον εργοδότη αντί να αποδώσει τον μισθό στον εργαζόμενο να καταβάλει αυτόν στο δημόσιο ταμείο του μισθού, προκειμένου με αυτόν να εξοφληθεί μέρος ή το σύνολο κάποιας οφειλής του.
Το συνηθέστερο ερώτημα σχετικά με αυτή την διαδικασία είναι αν από τη διαδικασία της κατάσχεσης εις χείρας τρίτου υφίστανται εξαιρέσεις, αν δηλαδή υπάρχει κάποιο ακατάσχετο, όπως συνηθίζεται να λέγεται. Ο Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων προβλέπει ρητώς εξαιρέσεις από την κατάσχεση εις χείρας τρίτων. Αναφορικά με τον μισθό, τις συντάξεις και τα ασφαλιστικά βοηθήματα συγκεκριμένα προβλέπει ότι οι απαιτήσεις από αυτές τις αιτίες που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο από 1.000 € είναι ακατάσχετα. Δηλαδή μισθοί, συντάξεις και ασφαλιστικά βοηθήματα μικρότερα των 1.000 € δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κατάσχεσης. Σε περίπτωση που ο μισθός, η σύνταξη ή το ασφαλιστικό βοήθημα υπερβαίνει το ποσό αυτό επιτρέπεται η κατάσχεση για τα χρέη προς το Δημόσιο επί του ½ του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ και μέχρι του ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ, καθώς και επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ.
Για παράδειγμα επί συντάξεως ύψους 1.300 €, το ποσό έως τα χίλια ευρώ είναι ακατάσχετο. Από το υπόλοιπο ποσό των 300 € μπορούν να κατασχεθούν μόνο τα 150 €, δηλαδή το μισό του ποσού που υπερβαίνει τα 1.000 €. Αντίστοιχα, σε περίπτωση που κάποιος οφειλέτης του Δημοσίου λαμβάνει μισθό 1.700 € μπορεί να του επιβληθεί κατάσχεση ως εξής: Για τα πρώτα χίλια ευρώ ισχύει το ακατάσχετο. Για το ποσό από τα 1.001 € ως τα 1.500 € θα κατασχεθεί το ποσό των 250 € δηλαδή το ½ του υπερβάλλοντος από το όριο του ακατάσχετου έως τα 1.500 €. Το ποσό πάνω από τα 1.500 € θα κατασχεθεί ολόκληρο. Δηλαδή στο παράδειγμά μας θα κατασχεθεί το ποσό των 200 € (1.700 – 1.500). Συνολικά στον μισθό οφειλέτης του Δημοσίου ύψους 1.700 € μπορεί να επιβληθεί κατάσχεση έως 450 €. Με απλά λόγια οφειλέτης του Δημοσίου στον οποίο έχει επιβληθεί κατάσχεση μισθού ή σύνταξης δεν μπορεί να πάρει στα χέρια του ποσό μεγαλύτερο των 1.250 € ανεξαρτήτως του ύψους του μισθού ή της σύνταξής του.
* Δικηγορικό Γραφείο «Λάμπρος Σ. Ντουματσάς & Συνεργάτες», Πανεπιστημίου 42, 106 79 Αθήνα, Τηλ. 210 3631640, 210 3641468