Αυξήσεις και αναδρομικά, για κύριες και επικουρικές συντάξεις, νέο σύστημα εισφορών για τους μη μισθωτούς, νέο καθεστώς στην απασχόληση συνταξιούχων, ευνοϊκή αλλαγή για το καθεστώς της διαδοχικής ασφάλισης, καθώς και για τα μπλοκάκια, είναι ορισμένες από τις αλλαγές που φέρνει στη ζωή μας το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, το οποίο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στις 29.02.2020.
Από την 1η Μαρτίου άρχισε η διαδικασία ενοποίησης του ΕΦΚΑ με το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ. Δημιουργείται Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης για περίπου 4 εκατομμύρια ασφαλισμένους και σχεδόν 2,6 εκατομμύρια συνταξιούχους.
Αλλάζει ο μηχανισμός στήριξης των συντάξεων, αλλά καταργείται η γνωστή ως «13η» σύνταξη, που ψηφίστηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση.
Παλιοί και νέοι συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις (και αναδρομικά) τον Ιούνιο στην τσέπη τους ή αυξήσεις λογιστικές στα χαρτιά, μετά τον επανυπολογισμό των συντάξεων, με βάση τα βελτιωμένα ποσοστά αναπλήρωσης των κύριων ανταποδοτικών συντάξεων (συντάξιμα έτη άνω των 30).
Όσοι παλαιοί συνταξιούχοι είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από τον νόμο Κατρούγκαλου και έχουν στην κύρια σύνταξή τους αρνητική προσωπική διαφορά (σε όσους δηλαδή χρωστούσε το κράτος από τον επανυπολογισμό των συντάξεων το 2016) ή πολύ μικρή θετική προσωπική διαφορά θα λάβουν αυξήσεις, οι οποίες όμως θα δοθούν σε 5 δόσεις (από φέτος έως το 2024). (Από τους 600.000 συνταξιούχους με αρνητική προσωπική διαφορά, οι 100.000 περίπου θα δουν την αύξηση, ενώ με θετική προσωπική διαφορά οι 40.000-50.000).
Όλοι οι λοιποί παλαιοί συνταξιούχοι, που έχουν πάνω από 30 έτη ασφάλισης και προσωπική διαφορά, θα δουν την προσωπική τους διαφορά να μειώνεται και τις μελλοντικές αυξήσεις συντάξεων να έρχονται πιο κοντά.
Αυξημένες συντάξεις – σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς – θα έχουν οι μελλοντικοί συνταξιούχοι.
Ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες επέλεξαν ελεύθερα, έως την 20.03.2020, την ασφαλιστική κατηγορία που επιθυμούσαν να ενταχθούν με δήλωσή τους στn διαδικτυακή πλατφόρμα του e-ΕΦΚΑ (www.efka.gov.gr/epilego/).
Η κατάταξη σε μια εκ των ασφαλιστικών κατηγοριών είναι υποχρεωτική, όσοι δε, δεν επέλεξαν, κατατάχθηκαν υποχρεωτικά στην 1η ασφαλιστική κατηγορία.
Η κατώτερη μηνιαία ασφαλιστική εισφορά ανέρχεται σε 210 ευρώ (+10 ευρώ ΟΑΕΔ) από 185,18 ευρώ που ήταν ως το Δεκέμβριο του 2019 και η ανώτερη σε 566 ευρώ τον μήνα, αναδρομικά από τον Ιανουάριο του 2020. Πρόκειται δηλαδή για μια αύξηση της τάξης του 18,9%.
Συνταξιούχοι του ΕΦΚΑ που εργάζονται ευνοούνται, καθώς εφεξής οι ακαθάριστες κύριες και επικουρικές συντάξεις θα καταβάλλονται μειωμένες κατά 30% εν αντιθέσει με το ποσοστό 60% που ίσχυε με τον προηγούμενο νόμο. Επομένως, θα απολαμβάνουν τις συντάξεις τους σε ποσοστό 70%, ενώ αν ανήκουν στην κατηγορία των αγροτών, οι συντάξεις θα καταβάλλονται πλήρεις (100%).
Συνταξιούχοι που επιθυμούν την κατάληψη θέσης στο δημόσιο θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το 70%, μόνο εάν από 01.03.2022 έχουν συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας τους. Διαφορετικά, η παρακράτηση θα είναι στο 100%.
Μειώνονται οι ελάχιστες προϋποθέσεις που απαιτούνται για να μπορέσει κάποιος να λάβει σύνταξη από τον τελευταίο φορέα ασφάλισής του με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης. Οι 1.500 ημέρες που απαιτούνται από τις οποίες 500 να είναι την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης, μειώνονται σε 1.000 ημέρες και 300 ημέρες την τελευταία 5ετία. Για τις συντάξεις λόγω αναπηρίας ή θανάτου θα απαιτούνται 600 ημέρες ασφάλισης.
Για τη χορήγηση ασφαλιστικής ικανότητας και παροχές υγειονομικής περίθαλψης σε είδος από 01.01.2020 και εφεξής απαιτούνται για μεν τους μισθωτούς η πραγματοποίηση τουλάχιστον 50 ημερών εργασίας κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος, για τους δε μη μισθωτούς η συμπλήρωση δύο τουλάχιστον μηνών ασφάλισης κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος, ή κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο πριν από την ημερομηνία προσέλευσης ή επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου.
Δημιουργείται, για πρώτη φορά, ενιαίος κανόνας απονομής εφάπαξ, για όλους. Καταργείται ο ελάχιστος χρόνος ασφάλισης για θεμελίωση αυτοτελούς δικαιώματος εφάπαξ παροχής και προκρίνεται η ενιαία αντιμετώπιση όλων των ασφαλισμένων, ενώ απλοποιείται και η διαδικασία απονομής της εν λόγω παροχής.
Ως ελάχιστη συνολική ασφαλιστική υποχρέωση για τους παραλλήλως απασχολουμένους από μισθό και μπλοκάκι προβλέπεται το ποσό των 252 ευρώ (δεύτερη ασφαλιστική κατηγορία) εισφορά κλάδου σύνταξης και υγείας, εφόσον ασκείται ελεύθερο επάγγελμα και των 143 ευρώ εφόσον ασκείται αγροτικό επάγγελμα. Όσοι λοιπόν καλύπτουν από τον μισθό τους πλήρως την εισφορά αυτή, απαλλάσσονται πλήρως από τις εισφορές στο μπλοκάκι, διαφορετικά πρέπει να πληρώσουν το υπόλοιπο ποσό.
Θεσπίζεται ειδική ασφαλιστική κατηγορία που απευθύνεται σε νέους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους κατά τα πρώτα πέντε έτη ασφάλισής τους. Το πεδίο εφαρμογής των προσώπων που δύνανται να καταταγούν στην ειδική ασφαλιστική κατηγορία διευρύνεται και πλέον το δικαίωμα παρέχεται σε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους (και όχι μόνο στους αποφοίτους σχολών ανώτατης εκπαίδευσης που είναι εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια που έχουν τη μορφή Ν.Π.Δ.Δ.).
* Δικηγορικό Γραφείο «Λάμπρος Σ. Ντουματσάς & Συνεργάτες», Πανεπιστημίου 42, 106 79 Αθήνα, Τηλ. 210 3631640, 210 3641468