Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει τον τελευταίο καιρό, σχετικά με το καθεστώς με το οποίο απασχολούνται στους Ο.Τ.Α. όσοι έχουν προσληφθεί και εργάζονται με κοινωφελή εργασία. Η συζήτηση μάλιστα πυροδοτήθηκε από την πρόσφατη εξαγγελία του υφυπουργού Εργασίας, Κώστα Μπάρκα, ο οποίος δήλωσε ότι η Κυβέρνηση δεν προτίθεται να παρατείνει τις συμβάσεις όσων ήδη έχουν ενταχθεί στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, οι οποίες κατά συνέπεια θα λήξουν, αλλά και ότι στο μέλλον θα επαναπροκηρυχθούν θέσεις κοινωφελούς εργασίας στους Ο.Τ.Α., χωρίς, όμως, να διευκρινίσει αν αυτές θα αφορούν όσους ήδη κατέχουν αυτές ή αν αυτοί θα αποκλειστούν και οι θέσεις θα καλυφθούν από άλλα πρόσωπα.
Όσοι κατέχουν σήμερα μία τέτοια θέση βέβαια κατανοούν ότι μελλοντική προκήρυξη θέσεων κοινωφελούς εργασίας θα αφορά νέα πρόσωπα, πιθανότατα σημερινούς ανέργους. Και αυτό είναι κατά πάσα πιθανότητα αληθές, δεδομένου ότι είναι πολλοί εκείνοι που επιδιώκουν να βρουν μία -έστω προσωρινή- θέση και ένα εισόδημα, έστω και υπό αυτό το καθεστώς.
Το ερώτημα, όμως, που τίθεται εν προκειμένω είναι το εξής: Όσοι σήμερα έχουν ενταχθεί σε κάποιο πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας είναι ωφελούμενοι του προγράμματος, οι οποίοι αποκτούν εργασιακή εμπειρία και δεξιότητες, ώστε να βγουν στη συνέχεια στην αγορά εργασίας πιο έτοιμοι και καταρτισμένοι, όπως φαίνεται ότι υποστηρίζει το Υπουργείο, ή εργαζόμενοι υπό καθεστώς εξαρτημένης εργασίας, οι οποίοι προσφέρουν στους φορείς υποδοχής, δηλαδή τους Ο.Τ.Α., μία ούτως ή άλλως απαραίτητη εργασία; Με το epoli.gr σήμερα - σε συνεργασία με έμπειρους νομικούς - να “ανοίγει” το μεγάλο αυτό θέμα για εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένους.
Η εμπειρία και η πράξη δείχνουν ότι όσοι απασχολούνται αυτή τη στιγμή μέσω αυτού του προγράμματος στους Ο.Τ.Α. της χώρας, πλην εξαιρέσεων, καλύπτουν με την προσφερόμενη εργασία τους πάγιες και διαρκείς ανάγκες των φορέων υποδοχής. Με άλλα λόγια, στην πράξη η απασχόλησή τους δεν αποσκοπεί στο να αποκτήσουν δεξιότητες και εργασιακή εμπειρία, τις οποίες ούτως ή άλλως δεν αποκτούν οι περισσότεροι, αλλά στο να καλυφθούν πραγματικά κενά των φορέων που τους απασχολούν, καθώς αυτά τα κενά δεν μπορούν να καλυφθούν με άλλο τρόπο, λόγω του περιορισμού των προσλήψεων στον δημόσιο τομέα. Η απασχόληση, λοιπόν, όλων των ανωτέρω προσώπων, ως κατ’ επίφαση ωφελούμενων από την κοινωφελή εργασία ευνοεί τους Ο.Τ.Α., οι οποίοι καλύπτουν κενά που έχουν στις υπηρεσίες τους, αλλά και τους …στατιστικούς δείκτες, οι οποίοι καταγράφουν μείωση της ανεργίας. Από την άλλη, όμως, δημιουργεί μία νέας μορφής «εργασιακή ομηρία» για όσους εργάζονται καλύπτοντας πραγματικά κενά, χωρίς να αποκτούν κανένα εργασιακό δικαίωμα και καμία δεξιότητα.
Δεν είναι η πρώτη φορά που τέτοιου είδους προγράμματα κατάρτισης και ένταξης χρησιμοποιούνται ως προκάλυμμα για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών των φορέων του Δημοσίου. Αντίθετα, αυτό είναι ένα εξαιρετικά συνηθισμένο φαινόμενο. Εξαιρετικά συνηθισμένη, όμως, υπήρξε κατά το παρελθόν και η κατοπινή αναγνώριση (συνήθως δικαστικά) του αληθούς χαρακτήρα αυτών των εργασιακών σχέσεων (όπως παλαιότερα με την περίπτωση των stage και των περίφημων συμβάσεων έργου) και η αναγνώριση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Δε μένει, λοιπόν, παρά να δούμε αν θα έχουμε μία παρόμοια εξέλιξη και με τους κατ’ όνομα ωφελούμενους του προγράμματος κοινωφελούς εργασίας.
* Σε συνεργασία με το Δικηγορικό Γραφείο «Λάμπρος Σ. Ντουματσάς & Συνεργάτες», Πανεπιστημίου 42, 106 79 Αθήνα, Τηλ. 210 3631640, 210 3641468