Στην πρώτη πενταετία των Μνημονίων (2010-2015) τα όρια ηλικίας αυξήθηκαν τρείς φορές και για συγκεκριμένες περιπτώσεις η αύξηση «άγγιξε» έως και τα 17 χρόνια.
Έτσι «ανατράπηκαν οικογενειακοί σχεδιασμοί, και δεδομένης της αύξησης της μακροχρόνιας ανεργίας την τελευταία δεκαετία, οδήγησε μια σημαντική κατηγορία εργαζομένων στη μόνιμη φτώχεια, αφού δεν είχαν εργασία, ενώ ταυτόχρονα «έβλεπαν» τα όρια ηλικίας να αυξάνονται και την συνταξιοδότηση να απομακρύνεται.
Πολλά ερωτηματικά γεννήθηκαν μετά την από 23-9-2021 ανακοίνωση του Υπουργείου Εργασίας που αναφέρει ότι «δρομολογεί την παράταση- κατά ένα έτος- στη προθεσμία υποβολής αίτησης αναγνώρισης πλασματικών ετών που έληγε στις 31/12/2021, προκειμένου οι ασφαλισμένοι να κατοχυρώσουν τα μεταβατικά όρια ηλικίας».
Ωστόσο σύμφωνα με τον κ. Τσουκαλά «από καμία ψηφισμένη διάταξη δεν προέκυπτε ύπαρξη τέτοιας προθεσμίας, ώστε να παραταθεί εκτός και αν η ηγεσία του Υπουργείου έχει κάποια άγνωστη ατζέντα αλλαγών σχετικά με τα όρια ηλικίας» τόνισε. Σε περίπτωση που θα ισχύσει αυτό, «θα έχουμε τοπαράδοξο, ασφαλισμένοι , ενδεχομένως σε 5 ή σε 10 χρόνια, να πρέπει από τώρα να υποβάλλουν αίτηση εξαγοράς και να αρχίσουν να καταβάλλουν το τίμημα (με εξαίρεση το Δημόσιο που η καταβολή ενεργοποιείται με την παραίτηση, ενώ δεν ξέρουν σίγουρα πότε τελικά θα επιλέξουν να αποχωρήσουν» επισημαίνει ο κ. Τσουκαλάς.
Όπως είπε ο δικηγόρος «η ανακοίνωση του Υπουργείο, δυστυχώς πιο πολύ μπέρδεψε το ζήτημα της κατοχύρωσης με εξαγορά πλασματικών ετών παρά έλυσε απορίες» τόνισε.
Σε κάθε περίπτωση, ο κ. Τσουκαλάς ξεκαθαρίζει πως «εφόσον δεν εκδοθεί κάποια τροποιητική ανακοίνωση από το Υπουργείο, καλό είναι ναυποβληθούν οι αιτήσεις εξαγοράς πλασματικών ετών μέσα στο 2022, αν και τέτοια προθεσμία πουθενά δεν προκύπτει. Αντιθέτως , έως τώρα, από το σύνολο των κείμενων διατάξεων , προέκυπτε ότι η υποβολή αίτησης εξαγοράς πλασματικών , με εξαίρεση τα ειδικά Ταμεία για τις ειδικές διατάξεις των ασφαλισμένων πριν την 31 η -12-1982, είναι απρόθεσμη και αναδράμει στο έτος κατοχύρωσης, ανεξάρτητα από τον χρόνο που θα ασκηθεί».
Πλήρης οδηγός από τον δικηγόρο για τους ασφαλισμένους - Αναλυτικοί πίνακες με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Μύθοι και αλήθειες - Τι ισχύει σήμερα και τι προβλέπεται να ισχύσει
Το σημερινό καθεστώς στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης προκύπτει από Τρίτο Μνημόνιο, δηλαδή από τα άρθρα 1 και από την υποπαράγραφο Ε 3 του ν. 4336/2015, με το οποίο τροποποιήθηκαν οι διατάξεις των νόμων 4093/2012, 3863/2010 και 3865/2010.
Προβλέπεται ρητά ότι από 1-1-2022 ισχύουν για όλους τους ασφαλισμένους τα γενικά όρια ηλικίας, τα 67 έτη δηλαδή για την πλήρη σύνταξη και τα 62 έτη για τη μειωμένη σύνταξη, όπου αυτή ορίζεται.
Επιπλέον, προβλέπεται η δυνατότητα λήψης πλήρους σύνταξης σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία που συγχωνεύθηκαν στον ΕΦΚΑ στα 62 έτη με τηνπροϋπόθεση οι ασφαλισμένοι να έχουν συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης ή 12.000 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων έως επτά έτη μπορούν να είναι πλασματικά έτη, με αναγνώριση είτε μέσω εξαγοράς είτε δωρεάν ανάλογα με το τι προβλέπεται.
Ο νόμος 4336/2015 διαμορφώνει τρείς κατηγορίες ασφαλισμένων σχετικά με το δικαίωμα συνταξιοδότησης:
- Η πρώτη κατηγορία είναι όσοι είχαν θεμελιωμένο δικαίωμασυνταξιοδότησης έως 18-8-2015, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 4336/2015.
Θεμελιωμένο δικαίωμα είχαν όσοι έως 18-8-2015 είχαν συμπληρώσει και τααπαιτούμενα χρόνια ή ημέρες ασφάλισης και το κατά περίπτωση όριο ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι αυτοί διατήρησαν το δικαίωμα τους, δεν υπήχθησαν στις λεγόμενες «μεταβατικές» διατάξεις και μπορούν να ασκήσουν το δικαίωμα τους χωρίς κανένα χρονικό περιορισμό και χωρίς τον φόβο ότι μια μελλοντική αλλαγή νομοθεσίας μπορεί να ανατρέψει τα «ώριμα δικαιώματα» τους.
Συγκεκριμένα, η υπουργική απόφαση που διευκρίνισε την εφαρμογή του ν. 4336/2015 αναφέρει: «Θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν. 4336/2015, ήτοι μέχρι και 18.8.2015, στους Οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης, συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, λόγω συμπλήρωσης των προϋποθέσεων του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και ορίου ηλικίας, όπου αυτό προβλέπεται, δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε».
- Η δεύτερη κατηγορία είναι οι ασφαλισμένοι που κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης έως 31-12-2021. Αυτοί οι ασφαλισμένοι βάσει της με αριθμό Φ11321/οικ.47523/1570/2015 - ΦΕΚ 2311/Β/26-10-2015 Υπουργικής απόφασης, μπορούν επίσης να ασκήσουν το δικαίωμα τους και μετά την 1 η -1-2022 και δεν χάνουν το δικαίωμα ακόμα και αν συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας μετά την 1-1-2022.
Κατοχυρωμένο δικαίωμα αναφέρει η επίμαχη και ισχύουσα υπουργική απόφαση, υφίσταται «όταν ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας, σύμφωνα με το προγενέστερο του Ν. 4336/2015 νομοθετικό πλαίσιο». Για να θεωρηθεί δηλαδή κατοχυρωμένο δικαίωμα θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια ή ένσημα και το παλαιό, ισχύον πριν τον ν. 4336/2015, όριο ηλικίας έως 31-12-2021 και όχι το νέο προβλεπόμενο όριο ηλικίας.
Από την ανωτέρω κατηγορία, όσοι έχουν συμπληρώσει και το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, έχουν όχι μόνο κατοχυρωμένο, αλλά και θεμελιωμένο δικαίωμα, και κατά συνέπεια δεν κινδυνεύουν ούτε από κάποια μελλοντική αλλαγή νόμου. Όσοι έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα χρόνια και το παλαιό όριο έχουν μεν κατοχυρώσει δικαίωμα και βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, μπορούν να συνταξιοδοτηθούν, όταν συμπληρώσουν το νέο όριο ηλικίας (προφανώς ακόμα και αν συμπληρώνουν αυτό μετά την 1 η -1-2022), δεν έχουν όμως θεμελιωμένο «ώριμο δικαίωμα» και συνεπώς αν ψηφιστεί νέος νόμος πριν συμπληρώσουν το νέο όριο, κινδυνεύουν να απολέσουν το δικαίωμα.
- Η τρίτη κατηγορία είναι όσοι δεν υπάγονται σε μεταβατικές διατάξεις, όσοι δηλαδή είτε δεν είχαν συμπληρώσει έως το 2012 τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης είτε αν και έχουν συμπληρώσει τα απαιτούμενα έτηέως το 2021 δεν προλαβαίνουν να συμπληρώσουν έως τότε το παλιό ηλικιακό όριο (π.χ. άνδρας στο ΙΚΑ που δεν συμπληρώνει τις 10.500 ημέρες έως το 2012, γυναίκα μητέρα ανηλίκου που δεν συμπλήρωσε 5.500 ημέρες έως το 2012 και άνδρας δημόσιος υπάλληλος που έχει 35 έτη ασφάλισης, αλλά δεν συμπληρώνει τα 58 έτη έως το 2021).
Αυτή η κατηγορία ασφαλισμένων, που είναι και η μεγαλύτερη σήμερα, θα συνταξιοδοτηθεί στα 62 έτη αν τότε έχει συμπληρώσει 40 έτη ασφάλισης, άλλως αν έχει λιγότερο χρόνο ασφάλισης, θα συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη ανάλογα με τις προβλεπόμενες διατάξεις. Δικαίωμα μειωμένης σύνταξης δεν υπάρχει σε όλα τα τέως Tαμεία, που συγχωνεύθηκαν στον ΕΦΚΑ, αλλά αν οι ασφαλισμένοι είχαν έστω και μια ημέρα στην ασφάλιση του ΙΚΑ τότε μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη, αν έχουν συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης (4.500 ημέρες).
Για την λήψη μειωμένης σύνταξης στους παλιούς ασφαλισμένους απαιτούνται 100 ημέρες ανά έτος την τελευταία πενταετία πριν τα 62 έτη ή 750 ημέρες την τελευταία πενταετία στα ειδικά ταμεία (ΔΕΚΟ, τράπεζες).
Στους νέους ασφαλισμένους (μετά την 1 η -1-1993) η απαιτούμενη προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 750 ημερών ασφάλισης την τελευταία πενταετία. Η συγκεκριμένη διάταξη που απαιτεί συγκεκριμένο αριθμό ημερών ασφάλισης την τελευταία 5ετία, είναι βαθιά άδικη και ανεπίκαιρη, δεδομένης της πολύ υψηλής ανεργίας που μαστίζει τα τελευταία χρόνια την ηλικιακή κατηγορία ασφαλισμένων άνω των 55 ετών.
Βέβαια τα ηλικιακά όρια των 67 και των 62 ετών αντίστοιχα δεν είναι «αιώνια», αφού έχει προβλεφθεί πως από την 1 η -1-2024 και ανά τριετία θα αναπροσαρμόζονται προς τα πάνω ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής.
Υπάρχουν κάποια δημοσιεύματα που είχαν παρερμηνεύσει την έννοια κατοχύρωση δικαιώματος και λανθασμένα αναφέρουν ότι πρέπειοπωσδήποτε να ασκηθούν τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα έως 31-12-2021. Κανένας που μπορεί να ασκήσει δικαίωμα έως τέλος του χρόνου δεν εγκλωβίζεται.
Όσοι όμως δεν κατοχυρώνουν , δηλαδή δεν έχουν συμπληρώσει ούτε τα απαιτούμενα χρόνια ούτε το όριο κινδυνεύουν με αύξηση ορίων. Επίσης πολλοί ρωτούν αν υποβάλλοντας αίτηση εξαγοράς πλασματικών ετών , κατοχυρώνουν ή θεμελιώνουν δικαίωμα. Δυστυχώς κανείς δεν εγγυάται σε αυτόν που θα υποβάλλει αίτηση πλασματικών, αν δεν έχει ήδη θεμελιωμένο δικαίωμα (δηλαδή και χρόνια και όριο ηλικίας συνταξιοδότησης ) , ότι δεν κινδυνεύει από μελλοντικές αλλαγές. Στο ερώτημα πολλών ασφαλισμένων , αν για να βγουν στα 62 έτη με μειωμένη ή με πλήρη με 40 έτη χρειάζεται θεμελίωση , απαντούμε ότι το όριο των 62 ετών δεν αποτελεί μεταβατική διάταξη και δε αλλάζει το 2022, άρα όσοι έτσι και αλλιώς πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν στα 62 έτη , δεν χρειάζεται να προβούν σε κάποια προπαρασκευαστική ενέργεια.
Το βασικό μελανό και άγνωστο σημείο σχετικά με τις αλλαγές στα όρια ηλικίας το 2022 είναι η τύχη όσων δημοσίων υπαλλήλων έχουν συμπληρώσει 25ετία τα έτη 2010-2011-2012 αλλά δεν έχουν συμπληρώσει αντίστοιχα το 55ο , 56ο και 58ο έτος της ηλικίας έως το 2021 για την μειωμένη σύνταξη. Εκεί υπάρχουν αντικρουόμενες ερμηνείες , κάποιες από τις οποίες θεωρούν την συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ως προϋπόθεση κατοχύρωσης με αποτέλεσμα αν ισχύσουν ,χιλιάδες δημόσιοι υπάλληλοι, κυρίως γεννημένοι από το 1967 και μετά, αλλά και κάποιοι μεγαλύτεροι, δεν θα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν ούτε με μειωμένη σύνταξη πριν τα 62 έτη.
Πίνακες με τα όρια ηλικίας, όπως αυτά σήμερα ισχύουν
ΤΑ ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΙΚΑ
1. Πλήρης σύνταξη με διατάξεις μητέρων (ασφάλιση ως 31/12/1992)
Α) Με ανήλικο και 5.500 ένσημα ως το 2010
Ηλικία ασφαλισμένης Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
55 το 2016 58
55 το 2017 59,6
55 το 2018 61
55 το 2019 62,6
55 το 2020 64
55 το 2021 65,6
55 το 2022 67
Β) Με ανήλικο και 5.500 ένσημα το 2011
Ηλικία ασφαλισμένης Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
57 το 2016 59,6
57 το 2017 60,9
57 το 2018 62
57 το 2019 63,3
57 το 2020 64,6
57 το 2021 65,9
57 το 2022 67
- Τα ίδια όρια ηλικίας έχουν και γυναίκες με 5.500 ημέρες και τελευταίο φοράς ταμείο επαγγελματιών αρκεί να έχουν 1000 ημέρες στο ΙΚΑ και να ασφαλιστούν για άλλες 300 την τελευταία 5ετία ‘ώστε το ΙΚΑ να καταστεί απονέμων φορέας συνταξιοδότησης .
2. Σύνταξη με 10.500 ένσημα ως το 2011, 2012 (άνδρες)
Α) Με 10.500 ένσημα ως το 2011
Ηλικία ασφαλισμένων Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
58 το 2017 59,5
58 το 2018 60
58 το 2019 60,6
58 το 2020 61
58 το 2021 61,6
58 το 2022 62
Β) Σύνταξη με 10.500 ένσημα το 2012 (και 11.100 στο σύνολο)
Ηλικία ασφαλισμένων Ηλικία συνταξιοδότησης
(Έτος, μήνες)
59 το 2017 60,2
59 το 2018 60,6
59 το 2019 60,11
59 το 2020 61,3
59 το 2021 61,8
59 το 2022 62
3. Μειωμένη σύνταξη μητέρων με 5.500 ένσημα και ανήλικο το 2010 ή το 2011
Ηλικία ασφαλισμένων 50 ή 52 Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Το 2016 56,9
Το 2017 58,5
Το 2018 60,2
Το 2019 61,10
Από 1-1-2020 62
ΤΑ ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ
Α) Με 37 έτη (ασφαλισμένοι με εργοδότη δημόσιο από 1-1-1983 και 25ετία ως το 2010)
Πότε συμπληρώνονται 37 έτη Όριο ηλικίας συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Το 2018 58,6
Το 2019 59,5
Το 2020 60,3
Το 2021 61,2
Από 2022 62 με 40 χρόνια
Β) Με διατάξεις 35ετίας (25ετία έως το 2010) και 36ετίας (25ετία ως το 2011)
35 ή 36 έτη και ηλικία 58 Όριο ηλικίας συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Το 2018 60
Το 2019 60,6
Το 2020 61
Το 2021 61,6
Από 2022 62
Γ) Μητέρες με 25ετία το 2010 και ανήλικο (ασφαλισμένοι ως 31/12/1992)
Ηλικία 50 ετών Όριο ηλικίας συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
το 2016 56,9
το 2017 58,5
το 2018 60,2
το 2019 61,10
το 2020 63,7
το 2021 65,3
το 2022 67
Δ) Γονείς με 25ετία το 2011 και ανήλικο (ασφαλισμένοι έως 31/12/1992)
Ηλικία 52 ετών Όριο ηλικίας συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
το 2016 56,9
το 2017 58,5
το 2018 60,2
το 2019 61,10
το 2020 63,7
το 2021 65,3
το 2022 67
Ε) Γονείς με 25ετία το 2012 και ανήλικο (ασφαλισμένοι έως 31/12/1992)
Ηλικία 55 ετών Όριο ηλικίας συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
το 2016 58
το 2017 59,6
το 2018 61
το 2019 62,6
το 2020 64
το 2021 65,6
το 2022 67
ΣΤ) Μειωμένη σύνταξη από το Δημόσιο
Κατηγορίες προϋποθέσεις Ηλικία συνταξιοδότησης
Γυναίκες με 25ετία το 2010 55
Άνδρες-γυναίκες με 25ετία το 2011 56
Άνδρες-γυναίκες με 25ετία το 2012 58
ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΑΝΔΡΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΟΑΕΕ
ΜΕ 35ΕΤΙΑ ΕΩΣ ΤΟ 2012 - ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΙ ΠΡΙΝ ΤΟ 1983
Ηλικία 60 Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
2016 60,6
2017 60,9
2018 61
2019 61,3
2020 61,6
2021 61,9
2022 62
- Όσοι συμπληρώνουν 35 έτη από 1-1-2013 και μετά συνταξιοδοτούνται με 40 έτη ασφάλισης στ 62 έτη. Από τα 40 έτη , τα 7 έτη μπορούν να έχουν αναγνωριστεί σαν πλασματικά έτη. Οι νέοι ασφαλισμένοι με 15ετία πλήρη στα 67 έτη και μειωμένη στα 62 έτη . Ασφαλισμένοι με τελευταία φορέα τον ΟΑΕΕ που έχουν συμπληρώσει τα 60 έτη και είχαν ασφάλιση στο παρελθόν και στο ΙΚΑ μπορούν να συνταξιοδοτηθούν και με τις αντίστοιχες διατάξεις του ΙΚΑ με ευνοϊκότερα όρια ηλικίας βάσει των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης.
ΟΡΙΑ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΗΤΕΡΩΝ ΜΕ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΣΕ ΤΑΜΕΙΑ ΔΕΚΟ- ΤΡΑΠΕΖΩΝ
Α) Με ανήλικο και 25ετία το 2010 ή το 2011
Ηλικία 50 ή 52 Ηλικία συνταξιοδότηση
(50 αν είχε 25ετια το 2010 ή 52 αν είχε 25ετία (έτος , μήνες)
το 2011)
2015 (μετά τις 18-8-2015) 55
2016 56,9
2017 58,5
2018 60,2
2019 61,1
2020 63,7
2021 65,3
2022 67
Β) Με ανήλικο και 25ετία το 2012
Ηλικία Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
2015 (μετά τις 18-8-2015) 56,6
2016 58
2017 59,6
2018 61
2019 62,6
2020 64
2021 65,6
2022 67
Γ) Σύνταξη με 35ετία και με εξαγορά στρατιωτικής θητείας από Ειδικά Ταμεία (ΔΕΚΟ, Τραπεζών, Τύπου) ασφαλισμένων πριν το 1983
Έτος που συμπληρώνεται 35ετία Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Έως 18-8-2015 58
Έως 31-8-2015 58,6
το 2016 59
το 2017 59,6
το 2018 60
το 2019 60,6
το 2020 61
το 2021 61,6
το 2022 62
Δ) Μειωμένη σύνταξη με ανήλικο και 5.500 ημέρες το 2010
Ηλικία 50 ετών Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Έως 18-8-2015 50
Από 19-8-2015 55
2016 56,9
2017 58,5
2018 60,2
2019 61,10
2020 62
Ε) Μειωμένη σύνταξη με ανήλικο και 5.500 ημέρες το 2011
Ηλικία 52ετών Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Έως 18-8-2015 52
Από 19-8-2015 55
2016 56,9
2017 58,5
2018 60,2
2019 61,10
2020 62
ΣΤ) Μειωμένη σύνταξη με ανήλικο και 5.500 ημέρες το 2012
Ηλικία 55 ετών Ηλικία συνταξιοδότησης
(έτος , μήνες)
Έως 18-8-2015 55
Από 19-8-2015 56,6
2016 58
2017 59,6
2018 61
Από 1-1-2019 62